Châu Sa
Thứ Ba, 20 tháng 12, 2022
Thứ Ba, 25 tháng 10, 2022
10 thế hệ thuộc dòng dõi Sết
Thứ Tư, 14 tháng 9, 2022
Lực Bất Tòng Tâm
Nguồn gốc câu thành ngữ (theo tiengtrunganhduong.com)
Câu thành ngữ này có một điển tích điển cổ, một câu chuyện từ thời Đông Hán. Có một người tên Ban Siêu sống vào thời Đông Hán. Minh Đế phái Ban Siêu dẫn vài chục quân lính đi Tây vực dẹp loạn. Ban Siêu đã nhiều lần lập công, chiến công hiển hách. Ông sống ở Tây vực 27 năm, lúc mới đến vẫn còn là một thanh niên trai tráng, đến giờ thì đã tuổi cao sức yếu. Vốn là một người già lại bệnh tật khắp người Ban Siêu chỉ muốn về quê hương. Ông viết một bức thư bày tỏ ý muốn của mình rồi nhờ con trai đem trình lên vua Lưu Triệu. Tuy nhiên bức thư lại không đến tay của nhà vua.
Thấy vậy con gái ông liền viết một bức thư khác dâng lên vua nói rõ ý của cha. Trong bức thư có viết là Ban Siêu này đã hơn 60 tuổi rồi cũng là người lớn tuổi nhất trong số tất cả những người đến Tây vực. Tóc đã bạc, mắt đã mờ chân đã yếu, tay cũng không còn linh hoạt như trước. Nhỡ Tây vực xảy ra bạo loạn thì Ban Siêu khó mà có thể trở về quê để thỏa nỗi nhớ quê nhà của mình. Nhà vua khi đọc được bức thư thì hạ chỉ đưa Ban Siêu về nước. Nhưng chỉ về đến Lạc Dương chưa đầy 1 tháng thì bệnh ông trở nặng và qua đời. Dù rất muốn về đến quê nhà nhưng sức lực không cho phép ông không hoàn thành được ước nguyện của mình.
Từ câu chuyện đó mà ngày nay người ta vẫn dùng thành ngữ “lực bất tòng tâm” so sánh với sự bất lực khi không làm được việc theo ý mình vì sức lực và khả năng không đủ.
Lực bất tòng tâm:
Mathio 26:41 41 Hãy thức canh và cầu nguyện, kẻo các ngươi sa vào chước cám dỗ; tâm thần thì muốn lắm, mà xác thịt thì yếu đuối.
Matthew 26:41 Watch and pray, lest you enter into temptation. The spirit indeed is willing, but the flesh is weak.” New King James Version
Mac 14:38 38 Hãy tỉnh thức và cầu nguyện, để các ngươi
khỏi sa vào chước cám dỗ; tâm thần thì muốn lắm, mà xác thịt thì yếu đuối.
要警醒祷告,免得陷入试探。你们心灵虽然愿意,肉体却是软弱的。”
Thứ Ba, 13 tháng 9, 2022
Thực bất tri kỳ vị
Thực bất tri kỳ vị.
Nhiều người
hiểu lầm đây là câu khen người (quân tử ăn không cần ngon), thực ra đây là câu chê:
người mà tâm không chính thì ăn cũng không biết mùi vi. Câu này trích từ chương Tu Thân, chương thứ 7
của sách Đại Học.
http://www.cohanvan.com/nho-dhao/Tu-thu/dhai-hoc
(tác giả Lỗ Bình Sơn).
所謂修身在正其心者:身有所忿懥, 則不得其正; 有所恐懼, 則不得其正; 有所好樂, 則不得其正; 有所憂患, 則不得其正。
Sở vị tu thân
tại chính kì tâm giả:thân hữu sở phẫn chí, tắc bất đắc kì
chính; hữu sở khủng cụ, tắc bất đắc kì chính; hữu sở hiếu lạc, tắc bất đắc kì
chính; hữu sở ưu hoạn, tắc bất đắc kì chính.
Nói rằng sửa
mình (tu thân) trước hết chính là làm cho lòng mình ngay thẳng (chính kì tâm).
Nếu như mình có điều giận dữ, thì lòng sẽ không ngay
thẳng, nếu như có điều sợ hãi, thì lòng sẽ không ngay
thẳng; nếu như có điều ham muốn thì lòng sẽ không ngay
thẳng; nếu như có điều ưa thích, thì lòng sẽ không ngay
thẳng; nếu như có điều lo lắng, thì lòng sẽ không ngay
thẳng.
心不在焉, 視而不見, 聽而不聞, 食而不知其味。此謂修身在正其心。
Tâm bất tại yên,
thị nhi bất kiến, thính nhi bất văn, thực nhi bất tri kỳ vị. Thử vị tu
thân tại chính kì tâm.
Nếu tâm trí
không để vào đó, thì dẫu nhìn mà chẳng thấy, dẫu để tai
mà chẳng nghe, dẫu ăn mà chẳng biết mùi vị. Như vậy nên gọi
là sửa mình cốt ở chỗ làm cho lòng (cái tâm) mình ngay thẳng.
Nếu tâm trí
không để vào đó, thì dẫu nhìn mà chẳng thấy, dẫu để tai
mà chẳng nghe, dẫu ăn mà chẳng biết mùi vị. Như vậy nên gọi là sửa
mình cốt ở chỗ làm cho lòng (cái tâm) mình ngay thẳng.
Câu dịch nghĩa
theo https://tiengtrunganhduong.com/sach-tu-thu-dai-hoc.htm#ch%C6%B0%C6%A1ng%208
1. Nếu muốn tu dưỡng phẩm cách đạo đức,
trước hết phải giữ cho lòng mình ngay thẳng. Đạo lý ở chỗ nào?
Nếu như mình tức giận, thì lòng
mình không thể giữ ngay thẳng được.
Nếu như mình lo sợ, thì lòng mình
không thể giữ ngay thẳng được.
Nếu như mình quá vui vẻ, thích
thú, thì lòng mình không thể giữ ngay thẳng được.
Nếu như mình lo lắng, buồn phiền,
thì lòng mình không thể giữ ngay thẳng được.
2. Một khi lòng mình chẳng được
ngay thẳng thì có nhìn cũng không thấy, có nghe cũng không hay, có ăn gì
cũng không biết mùi vị.
Đạo lý tu dưỡng phẩm đức trước
hết cần phải giữ lòng mình ngay thẳng là như vậy.
Kính Lão Đắc Thọ
Dục Tốc Bất Đạt
An Cư Lạc Nghiệp