Giê-rê-mi: sơ yếu về thân thế và sự nghiệp

 Giê-rê-mi: sơ yếu về thân thế và sự nghiệp

Giê-rê-mi (Jeremiah) là thầy tế lễ, và cũng là đấng tiên tri, ông được kêu gọi vào chức vụ vào năm 14 đời vua Giô-sia (Vua Nam 16/31y 640-609BC), tức là vào năm 626BC.

Sách tiên tri GRM gồm 52 chương, có thư ký Ba-rúc giúp chép.

Biệt danh: tiên tri mít ướt (ông hay khóc, weeping prophet, chịu nhiều thương khó như Chúa Giê-su).

Cha: Hinh-kia

Sinh quán: A-na-tốt

Vợ con:  Chúa phán ông phải sống độc thân: Giê 16:2

Viết 2 sách trong Cựu Ước: Giê-rê-mi và Ca thương.

Giê-rê-mi 1:4-18 (ông được trao một sứ mạng nặng nề, khó khăn):

⁴ Có lời Đức Giê-hô-va phán cùng tôi như vầy: Trước khi tạo nên ngươi trong lòng mẹ, ta đã biết ngươi rồi; ⁵ trước khi ngươi sanh ra, ta đã biệt riêng ngươi, lập ngươi làm kẻ tiên tri cho các nước.

⁶ Tôi thưa rằng: Ôi! Hỡi Chúa Giê-hô-va, nầy tôi chẳng biết nói chi, vì tôi là con trẻ.

⁷ Nhưng Đức Giê-hô-va lại phán: Chớ nói: Tôi là con trẻ; vì ngươi sẽ đi khắp nơi nào ta sai ngươi đi, và sẽ nói mọi điều ta truyền cho nói.

 ⁸ Đừng sợ vì cớ chúng nó; vì ta ở với ngươi đặng giải cứu ngươi, Đức Giê-hô-va phán vậy.
⁹ Đoạn, Đức Giê-hô-va dang tay rờ miệng tôi. Đức Giê-hô-va lại phán cùng tôi rằng: Nầy, ta đã đặt những lời ta trong miệng ngươi. ¹⁰ Hãy xem, ngày nay ta đã lập ngươi trên các dân các nước, đặng ngươi hoặc nhổ, hoặc phá, hoặc diệt, hoặc đổ, hoặc dựng, hoặc trồng.
¹¹ Lại có lời Đức Giê-hô-va phán cùng tôi rằng: Hỡi Giê-rê-mi, ngươi thấy gì? Tôi thưa rằng: Tôi thấy một gậy bằng cây hạnh ^[†] (hạnh nhân: sự tỉnh thức)

Tiếng Hê-bơ-rơ gọi cây hạnh là “Cây thức,” vì nó trổ hoa trước các hoa khác, và từ trong giấc ngủ mùa đông mà thức dậy nhằm đầu mùa xuân. Nên cây hạnh là biểu-hiện sự tỉnh thức của Đức Chúa Trời.

¹² Đức Giê-hô-va bèn phán: Ngươi thấy phải đó; ta sẽ tỉnh thức, giữ lời phán ta đặng làm trọn.

¹³ Lại có lời Đức Giê-hô-va phán cùng tôi lần thứ hai mà rằng: Ngươi thấy gì? Tôi thưa: Tôi thấy một nồi nước sôi từ phương bắc bắn ra.

¹⁴ Đức Giê-hô-va phán: Ấy là hoạn nạn từ phương bắc sẽ giáng cho hết thảy dân cư đất nầy.

¹⁵ Vậy, ta sẽ gọi mọi họ hàng của các nước phương bắc, Đức Giê-hô-va phán vậy. Chúng nó sẽ đến, và ai nấy đặt ngôi mình nơi cửa thành Giê-ru-sa-lem, vây đánh các vách thành ấy, và các thành của Giu-đa.

¹⁶ Ta sẽ rao sự xét đoán ta nghịch cùng chúng nó, vì điều ác chúng nó đã làm; bởi chưng chúng nó đã lìa bỏ ta, đốt hương cho các thần khác, và thờ lạy việc tay mình làm ra.

¹⁷ Vậy, ngươi hãy thắt lưng, chờ dậy, bảo cho chúng nó mọi sự mà ta truyền cho ngươi. Đừng sợ sệt vì cớ chúng nó, kẻo ta làm cho ngươi sợ sệt trước mặt chúng nó chăng.

¹⁸ Nầy, ngày nay, ta lập ngươi lên làm thành vững bền, làm cột bằng sắt, làm tường bằng đồng, nghịch cùng cả đất nầy, nghịch cùng các vua Giu-đa, các quan trưởng nó, các thầy tế lễ, và dân trong đất.

¹⁹ Họ sẽ đánh nhau với ngươi, nhưng không thắng ngươi; vì ta ở cùng ngươi đặng giải cứu ngươi, Đức Giê-hô-va phán vậy.

 

Câu gốc:  Tội ác ngươi sẽ sửa phạt ngươi, sự bội nghịch ngươi sẽ trách ngươi, nên ngươi khá biết và thấy rằng lìa bỏ Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi, và chẳng có lòng kính sợ ta, ấy là một sự xấu xa cay đắng, Chúa, là Đức Giê-hô-va vạn quân phán vậy. 2:19

Chức vụ ông kéo dài 46 năm, chia làm 3 giai đoạn:

1.  20 năm đầu: 626BC – 606 BC: tiên đoán JRSL bị A-si-ri, Ai cập và Babylon nhòm ngó, kêu gọi dân sự ăn năn, trở về với Chúa để tránh nạn tai.

2.  20 năm kế:  606 BC – 586 BC: kêu gọi ăn năn và  vua Sê-đê-kia hiệp tác với Babylon để bảo toàn cuộc sống.

3.  6 năm chót: mục vụ tại JRSL và Ai-cập sau khi thành JRSL bị tàn phá

  Giê-rê-mi đã sống trải qua giai đoạn khủng khiếp nầy, là lúc nền quân chủ kết liễu, quốc gia hấp hối và chết. Ông là một nhân vật sầu thảm, cô đơn, truyền sứ điệp sau chót của Ðức Chúa Trời cho Thành Thánh JRSL đã dính theo các hình tượng một cách tuyệt vọng và cuồng tín. Ông kêu la không dứt rằng nếu họ ăn năn, thì Ðức Chúa Trời sẽ cứu họ khỏi tay Ba-by-lôn.

Chức vụ ông trải qua 5 đời vua cuối của Nam triều (Nam16 – Nam 20) 626 – 586

- Giô-sia (Nam 16, làm vua 31 năm)

- Giô-a-cha (Nam 17, làm vua 3 tháng)

- Giê-hô-gia-kim (Nam 18, 11 năm)

- Giê-hô-gia-kin (Nam 19, 3 tháng)

- Sê-đê-kia (Nam 20, 11 năm)

 

Tình hình quốc nội

Nước phía Bắc đã sụp đổ, và phần lớn nước Giu-đa đi dần đến sụp đổ. Cả hai đã chịu hết khổ nạn nầy đến khổ nạn khác, cho đến khi chỉ còn lại thành Giê-ru-sa-lem, là thành thánh mà ông muốn cứu. Nhưng họ vẫn không kể đến những lời cảnh cáo liên tiếp của các Tiên tri, càng ngày càng cứng lòng trong sự thờ lạy hình tượng và tội ác. Ông thấy giờ đoán phạt sẽ, đang và đã điểm nên lúc nào ông cũng có một tâm trạng sầu thảm.

 

Tình hình quốc tế

 

Ba nước A-si-ri, Ba-by-lôn và Ai-cập tranh nhau làm bá chủ thế giới. Trải qua 300 năm, A-si-ri ở thung lũng phía Bắc sông Ơ-phơ-rát, thủ đô là Ni-ni-ve, đã thống trị thế giới; nhưng lúc nầy nó đã suy yếu. Ba-by-lôn ở thung lũng phía Nam sông Ơ-phơ- rát, đã trở nên hùng cường. Ai-cập ở cách 300 dặm về phía Tây nam, trong thung lũng sông Ni-lơ.  Vào khoảng giữa chức vụ của Giê-rê-mi, Ba-by-lôn đã thắng, phá tan quyền lực của A-si-ri năm 607 T.C., và 2 năm sau (605 T.C.), đè bẹp Ai-cập tại trận Cạt-kê-mít (Giê-rê-mi 46:2). Và trong 70 năm, Ba-by-lôn đã thống trị thế giới; trong thời kỳ ấy, dân Do-thái đã lâm cảnh phu tù.

Trong lịch sử, 6 đế quốc thay nhau thống trị dân Do-thái.  Nhớ câu A, A, BA, BA, HY, LA.  Đó là: 

Ai-câp;
A-si-ri;
Babylon;
Ba-tư;
Hy-lạp;
La-mã.

 

 

Sứ điệp của Giê-rê-mi

Ngay lúc đầu chức vị, Giê-rê-mi đã luôn luôn nhấn mạnh rằng Ba-by-lôn sẽ thắng. Trong mọi lời than phiền đắng cay không dứt về sự gian ác của dân Do-thái, ta thấy Giê-rê-mi luôn luôn nhắc lại những ý sau đây:

1.    Nước Giu-đa (Nam triều) sẽ bị tiêu diệt bởi Ba-by-lôn toàn thắng.

2.    Nếu nước Giu-đa xây bỏ tội ác mình, thì dẫu sao, Ðức Chúa Trời cũng cứu nó khỏi bị tiêu diệt bởi tay Ba-by-lôn.

3.    Về sau, khi dường như chẳng còn hy vọng cho dân Do-thái ăn năn nữa, thì chỉ còn một phương tiện chánh trị, là nếu họ đầu phục Ba-by-lôn. ắt sẽ được dung tha.

4.    Nước Giu-đa bị hủy phá, nhưng sẽ khôi phục và thống trị thế giới.

5.    Ba-by-lôn đã tiêu diệt nước Giu-đa, thì chính mình nó sẽ bị tiêu diệt, không hề chổi dậy nữa.

 

Bài học: ăn năn, đầu phục Chúa là cách duy nhất để Chúa hồi phục.  TT 16:1-2 ¹ Đức Chúa Trời ôi! Xin hãy phù hộ tôi, vì tôi nương náu mình nơi Chúa. ² Tôi đã nói cùng Đức Giê-hô-va rằng: Ngài là Chúa tôi;
Trừ Ngài ra tôi không có phước gì khác.

Chúng ta có phước được sống trong giao ước mới mà ông GRM tiên tri trong chương 31.  Trong giao ước cũ, con người bị xử tập thể, giao ước mới thì tội ai nấy chịu. ²⁹ Trong những ngày đó, người ta sẽ không còn nói: Ông cha ăn trái nho chua mà con cháu phải ghê răng. ³⁰ Nhưng mỗi người sẽ chết vì sự gian ác mình; hễ ai ăn trái nho chua, thì nấy phải ghê răng vậy.